Hart-en vaatziekten behoren tot de belangrijkste doodsoorzaken in België : een nationaal plan is hard nodig
Hart- en vaatziekten zijn in België elk jaar verantwoordelijk voor een derde van alle overlijdens (31.000 per jaar) en vormen daarmee de belangrijkste doodsoorzaak in ons land. Vandaag lijden ongeveer 754.000 Belgen aan een hart- en vaatziekte. Dit is een echte uitdaging voor de volksgezondheid. Het H.U.B (Academisch Ziekenhuis Brussel, koepel van Erasme Ziekenhuis, Jules Bordet Instituut en Universitair Kinderziekenhuis) stelt daarom voor om deze ‘cardiovasculaire’ ziekten te bestrijden via een nationaal specifiek preventieplan.
In België is een derde van alle overlijdens te wijten aan hart- en vaatziekten
Hart- en vaatziekten (of ‘cardiovasculaire’ aandoeningen) vormen de eerste doodsoorzaak in België. Ze zijn verantwoordelijk voor ongeveer 31.000 overlijdens per jaar, of een derde van het totaal. Hart- en vaatziekten is de verzamelnaam voor een heterogene groep van aandoeningen die het hart en de bloedvaten betreffen. De meeste van deze aandoeningen zijn het gevolg van ophoping van vetten en cholesterol op de wanden van de slagaders: atheromatose, beter bekend als ‘aderverkalking’. In België lijden ongeveer 754.000 mensen aan aderverkalking. Ongeveer 400.000 van hen zullen een ischemische hartziekte (plaatselijke bloedeloosheid) ontwikkelen: angina pectoris, hartaanval of onverwachte dood. Ongeveer 100.000 mensen staat een cerebrovasculair probleem te wachten: beroerte (cerebrovasculair accident of CVA), voorbijgaande ischemische aanval (VIA) of cognitieve achteruitgang als gevolg van onvoldoende bloedtoevoer in de hersenen. Tot slot zullen 240.000 mensen een perifere arteriële ziekte ontwikkelen: slagadervernauwing in de onderste ledematen, wat bij inspanningen leidt tot pijn in de benen, of necrose (weefselafsterving).
Beleidsfocus voor een nationaal plan
Gezien het grote aantal Belgen dat wordt getroffen door deze aandoeningen, staat de verantwoordelijken voor de volksgezondheid een uitdaging van formaat te wachten, in de vorm van preventie en een passende aanpak van de risicofactoren die tot de hart- en vaatziekten leiden. Twee cardiologen van het Erasme Ziekenhuis – prof. Antoine Bondue, voorzitter van het Wetenschappelijk Comité van de Belgische Cardiologische Liga, en prof. Philippe Van de Borne, voorzitter van de Werkgroep cardiovasculaire preventie en revalidatie van de Belgian Society of Cardiology – stellen daarom voor om een nationaal plan voor cardiovasculaire ziekten te lanceren. Zij presenteerden dit voorstel tijdens een informatiesessie op 20 oktober 2022 in het Parlement. In navolging van het Europees Kankerplan van 2008 pleiten de cardiologen ervoor om prioritair middelen vrij te geven om deze aandoeningen te bestrijden en te voorkomen via therapeutische voorlichting en preventie, en via toegang tot en verbetering van de bestaande multidisciplinaire zorg. Sensibilisering van de bevolking voor de verschillende risicofactoren door doeltreffende screeningcampagnes te organiseren, bij gebrek aan officiële data en informatie, blijft de hoofddoelstelling van de artsen.
Het is wel degelijk mogelijk om hart- en vaatziekten te voorkomen
De waarschijnlijkheid om een hart- en vaatziekte te ontwikkelen neemt toe met de leeftijd. Vanaf 50 jaar (mannen), resp. 60 jaar (vrouwen) treedt zelfs een versnelling op. Daarom is het noodzakelijk de risicofactoren te kennen en er rekening mee te houden (idealiter vóór deze kwalen ontstaan), en tijdig elke schade aan aders op te sporen. Hoe vroeger de diagnose wordt gesteld, hoe doeltreffender de aanpak ervan. Sommige risico’s zijn gemakkelijk te vermijden, door niet te roken, een evenwichtige voeding te volgen, regelmatig fysiek actief bezig te zijn en buitensporig alcoholverbruik te mijden. Andere elementen hebben we zelf minder goed in handen: aanleg voor hoge bloeddruk, een hoog cholesterolgehalte, een hoog suikergehalte (diabetes), … En dan spelen er tot slot nog ‘niet te vermijden’ factoren: het geslacht (vrouwen zijn vóór de menopauze relatief goed beschermd), hormonale determinanten, genetische aanleg, familiale voorgeschiedenis, veroudering of de aanwezigheid van een chronische nierziekte.
Als academisch, oncologisch en kinderziekenhuis biedt het H.U.B een persoonlijke en individuele aanpak voor hart- en vaatziekten, afhankelijk van de behoeften van elke patiënt. Een multidisciplinair expertenteam staat klaar voor een geslaagde globale aanpak. Dit team bestaat uit cardiologen, endocrinologen, gastro-enterologen, specialisten in obesitas, pneumologen, oncologen, nefrologen, genetici en pediaters. Dankzij de krachtenbundeling van de referentiecentra die het Erasme Ziekenhuis, het Jules Bordet Instituut en het Kinderziekenhuis zijn, positioneert het H.U.B zich als een expertisecentrum voor de aanpak van de cardio-oncologische en cardio-pediatrische zorg in Brussel.