Jongeren en hun geestelijke gezondheid: het eindejaar is delicaat!
De meeste mensen vieren de eindejaarsfeesten in gezelschap, met veel plezier, maar sommigen ervaren precies dán nog meer hun eenzaamheid en hun verdriet. Voor hen is het een deprimerende, emotioneel moeilijke periode. Helaas geldt dit ook voor kinderen en jongeren. Voeg daar nog mogelijke familiale problemen bij. Risico's als zelfverminking of zelfs poging tot zelfdoding liggen op de loer, naast buitensporig alcoholgebruik. In België ervaren vandaag naar schatting 20% van de jongeren tussen 15 en 25 jaar mentale moeilijkheden. 10% van hen overwegen zelfdoding of willen zichzelf iets aandoen.
Psychiatrische spoedgevallen: een wildgroei aan dossiers sinds Covid-19
Sinds de uitbraak van de Covid-19-pandemie is het aantal psychiatrische noodgevallen met 250% toegenomen: een regelrechte explosie die gevolgen heeft. De socialisatie, die primordiaal is voor de ontwikkeling van het kind, werd door de pandemie afgeremd of afgebroken, met alle onaangename verrassingen van dien: angst, depressie, gebrek aan motivatie, slaapstoornissen, ... Het coronavirus heeft echt wel een gebrek aan follow-up bij jongeren veroorzaakt.
Sensibilisering van de directe omgeving is primordiaal
Om een jongere die emotioneel of fysiek lijdt te helpen, en om de ‘uitweg’ van zelfdoding te voorkomen, moet de omgeving alert zijn voor bepaalde waarschuwingssignalen: problemen van mentale, somatische, sociale aard of met betrekking tot de school. De directe omgeving speelt een cruciale rol in sensibilisering en preventie. Dat kan via diverse steunsignalen: een luisterend oor, een telefoontje, een eenzame jongere thuis uitnodigen, een dag samen doorbrengen, ...
Aanpak op nationale schaal
Diverse maatregelen van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke trachten de geestelijke gezondheid van de jonge generatie te beschermen. Op 1 juli 2021 werd de capaciteit van mobiele teams en bedden opgetrokken om kinderen en jongeren met psychiatrische problemen optimaal op te volgen. Sinds 1 februari 2024 kunnen alle jongeren tot 23 jaar gratis tot 20 psychologische consultaties krijgen. Verder is de luisterlijn van het Centrum ter Preventie van Zelfdoding 24x7 bereikbaar voor een welwillende dialoog met elke persoon die de behoefte voelt.
De dienst Kinderpsychiatrie van het H.U.B: een waakzaam en welwillend kader
Onze kinderpsychiatrische spoedafdelingen vangen jongeren tot 18 jaar op. In het Erasmeziekenhuis is deze dienst overdag beschikbaar; de kinderpsychiatrie van het Kinderziekenhuis blijft 24x7 telefonisch bereikbaar met het oog op optimale opvolging van het kind. Dialoog kan zeer effectief zijn, en kan een ziekenhuisopname zelfs vermijden. Ook Zelig, een team met specialisatie in vroegtijdige opsporing van aandoeningen in hun prilste fase, is actief in het Erasmeziekenhuis. Bij dringende ziekenhuisopname zijn ‘crisisbedden’ voorzien in beide ziekenhuizen. De jongere kan er 5 dagen verblijven, met de mogelijkheid dat verblijf te verlengen.
De bedoeling van een – klassieke of dringende – opname in het ziekenhuis is niet om een langetermijnoplossing te worden: ze moet voor de jongere een springplank zijn om weer aan te knopen met het normale leven. Om hem op weg te helpen wordt zijn/haar hele netwerk geactiveerd: familie, school, centra voor geestelijke gezondheid, jeugddienst, juridische dienst, … De Robert Duboisschool van het Kinderziekenhuis staat overigens open voor ziekenhuispatiënten met als doel deze jongeren in staat te stellen school te blijven lopen in samenspraak met de externe schoolinstellingen. Onze beide ziekenhuizen werken ook samen met het netwerk Bru-Stars.
De H.U.B-afdeling Kinderpsychiatrie werkt mee aan een Leerstoel Transitiepsychiatrie over 4 jaar en heeft via deze weg diverse aanbevelingen geformuleerd voor de politiek, om de benadering en de toegang tot zorg voor jongeren van 16 tot 23 jaar te verbeteren. Het is essentieel zo goed mogelijk tegemoet te komen aan de psychologische behoeften van jongeren en ze een gezonde ontwikkeling en een beloftevolle toekomst aan te bieden.